Pierwszy rok życia dziecka – w jakich przypadkach warto udać się do logopedy?

0
922
Pierwszy rok życia dziecka

Kiedy możemy zapisać się na pierwszą konsultację logopedyczną?

Bez cienia wątpliwości można stwierdzić, że nie istnieje dwoje takich samych dzieci. Każdy mały człowiek jest wyjątkowy. Wyjątkowe i niepowtarzalne jest również tempo jego rozwoju. I chociaż wiele mówi się obecnie o tym, że nie należy porównywać jednego dziecka i jego osiągnięć do innych dzieci, to warto zwrócić uwagę na to, że w procesie rozwoju każdego człowieka istnieją takie punkty kontrolne – kamienie milowe – których brak oznacza z dużym prawdopodobieństwem, że rozwój dziecka jest zaburzony bądź opóźniony. Brak ujawnienia się kamieni milowych może także oznaczać, że nadszedł najwyższy czas na pierwszą wizytę u logopedy.

Celem artykułu jest przybliżenie owych punktów kontrolnych – kamieni milowych – które występują w pierwszym roku rozwoju. Zaznajomienie się z tą wiedzą pozwoli najbliższym dziecka przygotować się na oczekiwanie tych wspaniałych momentów w życiu młodego człowieka, a jednocześnie uświadomi, że brak ich wystąpienia powinien skłonić opiekunów malucha do zgłoszenia się na konsultację z logopedą. Autor artykułu zdecydował się właśnie na pierwszy rok życia, żeby zdementować pewien mit. W naszym kraju wciąż obecne jest następujące stanowisko – istnieją pewne granice wieku, kiedy można udać się logopedy, lecz nikt nie wie, gdzie leży minimalna granica, a gdzie maksymalna. Nic bardziej mylnego – na konsultację logopedyczną może udać się człowiek w każdym wieku: zarówno ten, który jeszcze rozwija się pod sercem matki, jak i ten, który doczekał już jesieni życia. Każdy człowiek ma prawo do tego, żeby komunikować się w komfortowy sposób. Zadaniem logopedy jest natomiast pokazanie pacjentowi, co można zrobić, aby ten komfort uzyskać.

Co się dzieje w pierwszych dwunastu miesiącach życia dziecka?

Pierwsze miesiące życia często są postrzegane jako czas, kiedy człowiek nie jest jeszcze zdolny do komunikacji, a dopiero przygotowuje się do życia w słowie. Jest to mylne przekonanie – dziecko reaguje na bodźce dźwiękowe jeszcze na etapie prenatalnym (reakcje emocjonalne i fizjologiczne na zmiany natężenia dźwięku). Już pierwszy krzyk noworodka jest formą komunikacji z nowym otoczeniem. Więcej, to właśnie krzyk i płacz są podstawowymi środkami komunikowania w pierwszych miesiącach życia.

Jakie kamienie milowe pojawiają się w pierwszych trzech miesiącach życia? Czy w ogóle można mówić o jakichś punktach kontrolnych w przypadku komunikacji malucha w tym właśnie okresie? Oczywiście – rozwój mowy w tej pierwszej fazie jest właśnie bardzo intensywny i istotny dla tego, jak będzie wyglądała komunikacja dorosłego człowieka.

Uśmiecha się, kiedy ktoś do niego mówi. Może również przerwać płacz w reakcji na czyjś głos. Żeby zwrócić uwagę na siebie zaczyna krzyczeć. Krzyk i płacz są różne w różnych potrzebach.
W trakcie ssania zmienia intensywność, kiedy usłyszy jakiś dźwięk. Dziecko wchodzi w interakcję z otoczeniem lepiej, kiedy widzi twarz (reaguje na miny).
Głuży (brzmi to jak gruchanie, jest samoistne). Głużą także dzieci głuche! Dźwięki dziecka to samogłoski lub dźwięki przypominające spółgłoski tylnojęzykowe.

W okresie pomiędzy czwartym a szóstym miesiącem życia dziecko coraz lepiej i w sposób bardziej widoczny powinno reagować na osobę, która do niego mówi, a także na inne źródła dźwięku. W tym czasie też emitowane dźwięki coraz rzadziej są wytwarzane mimowolnie. Raczej powtarza to, co usłyszy z otoczenia lub próbuje zrekonstruować te dźwięki, które wytworzyło spontanicznie. Okres ten powinien charakteryzować się następującymi kamieniami milowymi:

Coraz lepiej i w sposób widoczny reaguje na źródła dźwięku, również zabawki i zwierzęta. Onomatopeje związane ze zwierzętami, będą fundamentem przyszłej leksyki. Gaworzenie to rekonstruowanie dźwięków wytworzonych spontanicznie lub zasłyszanych. Pojawia się coraz więcej nowych dźwięków
Zauważa zmiany, które zachodzą w głosie osoby mówiącej do niego. Reaguje na to zjawisko. Kiedy słyszy głos czy dźwięk w ogóle, odwraca głowę w kierunku jego źródła.
Przestaje głużyć. Zaczyna gaworzyć – dzieci głuche nie gaworzą. Gaworzy, uśmiecha się i zaczyna poruszać, kiedy ktoś zaczyna do niego mówić.

Kolejne sześć miesięcy życia to czas rozwoju coraz bardziej świadomego. Umiejętności związane z mową i komunikacją pogłębiają się coraz bardziej, a dziecko korzysta z nich już nie przypadkowo czy spontanicznie, ale zaczyna kontrolować sytuację. Maluch wchodzi w relację z innymi ludźmi i z otoczeniem, a proces komunikacji, w którym uczestniczy, poszerza się o kolejne płaszczyzny. Kamienie milowe, które pojawiają się w tym okresie:

Próbuje lokalizować źródło dźwięku wzrokiem. Skupia uwagę na osobie do niego mówiącej. Dostrzega, że może dźwiękiem zwrócić uwagę na siebie. Wykorzystuje gesty i mimikę.
Rewolucja 9. miesiąca – zaczyna wskazywać palcem. Wskazuje osobę, o którą jest pytane. Gaworzy coraz częściej i chętniej. W ten sposób powstają pierwszy sylaby i ciągi sylabowe.
Powoli uczy się wykonywania prostych poleceń. Daje się wciągnąć w zabawę. Naśladuje ruchy. Pierwsze sylaby/słowa mogą, ale nie muszą oznaczać konkretnych przedmiotów.

Któryś z kamieni milowych nie pojawia się w określonym czasie – czy już czas na terapię?

Omówione w niniejszym artykule punkty kontrolne nazywane kamieniami milowymi oznaczają właśnie te wydarzenia, których niezaistnienie powinno skłonić otoczenie dziecka do skontrolowania czy rozwój malucha przebiega prawidłowo i harmonijnie. Nie oznacza to jeszcze potrzeby programowania i stosowania skomplikowanej terapii. Pierwsza konsultacja logopedyczna i udzielone rady mają na celu skorygować dotychczasowe zaburzenia rozwoju właśnie po to, żeby dziecko mogło obejść się bez specjalistycznej terapii. Rozmowa z logopedą ma charakter profilaktyczny, ale trzeba pamiętać, że aby diagnoza specjalisty miała sens i by mogła okazać się jak najbardziej trafna, powinna być przeprowadzona w gabinecie, a nie przy użyciu komunikatora.

Umów wizytę u logopedy online – https://www.dobrylogopeda.edu.pl/logopeda-online

Bibliografia:

Michalak-Widera I., Węsierska K., Kamienie milowe rozwoju mowy dziecka od 0 do 6 roku życia.

Skiba A., Jak wygląda rozwój mowy dziecka w 1. roku życia?

„Whisbear”, Co słyszysz, maleństwo?

[Głosów:0    Średnia:0/5]

ZOSTAW ODPOWIEDŹ