Choroba zwyrodnieniowa stawów (ang. Osteoarthritis, OA) to jeszcze bardziej popularny kłopot, stanowi jedną spośród tzw. dolegliwości cywilizacyjnych, do które przyczynia siedzący styl życia, niewystarczająca liczbę oraz forma ruchu. Początkowymi sygnałami dolegliwości zwyrodnieniowej stawów są zazwyczaj uciski stawów. Z czasem przychodzą takie symptomy jak zgrzytanie stawów, zmniejszenie zwykłej ich elastyczności oraz kłopoty z przemieszczaniem się. U pacjenta może dochodzić do zniszczenia tkanki stawowej, wtórnych stanów zapalnych stawów, tworzenia wyrośli kostnych, zrogowacenia powłoki podchrzęstnej oraz zaistnienia torbieli podchrzęstnych. W rozwiniętej fazie dolegliwości stawy są ewidentnie powykrzywiane, każdy krok powoduje dyskomfort, i pacjent nie jest w stanie kontynuować codziennej aktywności ruchowej oraz forma życia znacznie zmniejsza się. Na zniszczenia narażony jest szczególnie obręb lędźwiowy kręgosłupa. Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa ma związek z wczesnym zniszczeniem oraz schorzeniem chrząstek, jakie tworzą stawy.
Zachorowalność oraz rozwój dolegliwości zwyrodnieniowej
Zwyrodnienie stawów to najpowszechniejsza trudność ze strony systemu ruchu, znacznie hamująca aktywność ruchową dotkniętych nią osób. Jest to dolegliwość wieku dojrzalszego. Utrzymuje się, iż część osób po przekroczeniu 40. roku życia i każda osoba po przekroczeniu 55. roku życia ma w stawach modyfikacje typowe dla dolegliwości zwyrodnieniowej. Prewencja dolegliwości winna zmierzać do potencjalnego zmniejszania jej fizycznych symptomów i wyciągania okresu dużej sprawności stawów. Dolegliwość ta w Polsce jest najpopularniejszą przyczyną orzeczeń o inwalidztwie. Dolegliwość występuje z równą częstotliwością u kobiet oraz mężczyzn, chociaż kobiety są zazwyczaj dotknięte nią w znaczniejszym stopniu, wybitnie doświadczając jej konsekwencji w normalnym życiu. Pośród starszych osób w wieku podeszłym, gdzie wzmożenie odmian jest znacznie duże, wyraźnie dominują kobiety, jednak może mieć to związek z ich średnim dłuższym trwaniem życia. Choroba zwyrodnieniowa stawów obejmuje zazwyczaj jeden bądź kilka stawów. Nieczęsto przybiera formę wielostawową, napadając mnóstwo stawów równolegle. Jej forma połączona jest z bezpośrednią przyczyną występowania zwyrodnień.
Przyczyny choroby zwyrodnieniowej
Wyróżnia się chorobę zwyrodnieniową stawów w formie pierwotnej i wtórnej. Przyczyny występowania dolegliwości w postaci pierwotnej są z nazwy nieznane. Do jej występowania dodają się takie elementy zagrożenia jak płeć żeńska, starszy wiek, nadwaga, braki estrogenu, niewłaściwe jedzenie lub zmęczenie mięśni okołostawowych. Do przyczyn formie pierwotnej zakwalifikować również można predyspozycję wrodzoną. Wyróżniony został gen, który bardzo nasila możliwość rozwinięcia się dolegliwości. Skądinąd niedokrwienie powłoki chrzęstnej stawu na skutek miażdżycy naczyń krwionośnych jest popularną przyczyną występowania zmian zwyrodnieniowych. Forma wtórna dolegliwości kojarzy się z tworzeniem uszkodzeń stawów na skutek urazów mechanicznych, obciążeń, chorób lub dysfunkcji pewnych chrząstek lub aparatów, które zmniejszają prawidłowe działanie stawów. Sam mechanizm degeneracji stawów jest wtórny do wyliczonych przyczyn.
Leczenie zwyrodnienia stawów
Zdiagnozowania dolegliwości odbywa się na płaszczyźnie nagromadzonego rekonesansu, fizycznych symptomów i technologii malowania wnętrza stawu, jak badanie RTG, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny lub za pomocą kamery podczas zabiegu artroskopii. Efektywność leczenia jest większa, jeśli jest ono kompletne. Z jednej strony stosuje się leki farmakologiczne mające zmniejszyć ból, i z innej prowadzi rehabilitację mającą za zadanie zamknięcie bądź zmniejszenie odpowiedzialności powstania schorzeń. W uśmierzaniu bólowi wykorzystuje się powszechnie paracetamol. Paracetamol jest wybierany z powodu na możliwość stosunkowo stabilnego używania go przez dłuższy czas. Jeżeli paracetamol wykaże się bezproduktywny, wykorzystuje się zazwyczaj niesteroidowe środki przeciwzapalne doustnie. Jeżeli owe okażą się nieefektywne bądź istnieją lecznicze przeciwwskazania do ich brania, rozważa się wykorzystanie opioidów. W innych wypadkach, jeśli występuje brak odpowiedzi na środki ogólnoustrojowe bądź medyczne przeciwwskazania do ich stosowania, można rozważyć podawanie preparatów sterydowych dostawowo przez iniekcję (glikokortykosteroidy). Jest to dosyć trudna kuracja, potrafiąca spowodować zainfekowania w zakresie stawu oraz przyczynić się do martwicy tkanki stawowej. Polecana jest tylko u chorych z dużymi wysiękami wewnątrzstawowymi oraz cierpiących na znacznie duży ucisk. Niestety daje ona wyłącznie chwilową poprawę, a jej powtarzanie doprowadza zazwyczaj do pełnego zużycia wnętrza stawu. Prostopadle do leczenia farmakologicznego bólu sugeruje się wykorzystywanie terapii, mającej za zadanie nie dopuścić do dalszego zwiększania się zwyrodnienia. Niestety zwyrodnienia stawów cechuje niedobór zdolności zatrzymania ich rozwoju w drodze kuracji. Wzmożeniu aktywności ruchowej winno towarzyszyć realne ochranianie dotkniętego stawu. Sugeruje się podawanie lasek ortopedycznych, kuli, specjalistycznego obuwia lub zewnętrznych stateczników stawu.
